Uit: Tips en Weetjes over trainingsacteren 49

In de voorbereidingen met zangers van de opera wordt, naast het harde werken om alles in korte tijd klaar voor de show te maken, soms ook even tijd genomen voor elkaar. Het is fijn om in een team te werken waar het vertrouwen steeds groter wordt. Vertrouwen in elkaars kunnen en vertrouwen in de mens.

Ik sprak met een jonge fantastische tenor. Muzikaal is hij enorm onderlegd, hij weet dingen waar ik geen weet van heb. Bij de eerste shows waar hij deel van uitmaakte vond ik het soms ingewikkeld om de juiste taal te vinden om iets theatraals aan de zang toe te kunnen voegen. Nou spreek ik gewoon Nederlands en hij ook, dus het zit 'm niet in de woorden. Die kennen we wel. Het zit m in de betekenis die we aan de woorden geven. Als ik zeg: "laat zien dat je ergens naar verlangd" is dat een heel ingewikkelde opdracht gebleken. Soms kreeg ik een verhaal terug over verlangen om die ene noot met bijna Pavarotti-gemak te kunnen halen. Ik moest eerst een film over Pavarotti zien om een beetje te gaan begrijpen wat hij bedoelde. En omgekeerd snapte ik soms dingen van hem verkeerd. Of ging ik teveel uit van dat we hetzelfde bedoelden en begreep ik maar niet waarom het dan toch niet werkte.

Van de week hadden we een moment om even tijd te hebben voor elkaar. Gewoon, wachtend tot we aan de beurt waren voor kap en grime. Het gesprek kwam op hoe we vanuit ons eigen perspectief denken dat we de wereld kennen. Hij vertelde hoe hij tijdens zijn opleiding soms verbaasd kon zijn dat andere mensen dingen niet zagen zoals hij ze zag. Zoals veel jongeren in een bepaalde, misschien wel recalitrante leeftijd, had hij daar veel oordeel op. Het waren uiteraard de anderen die het mis hadden.

Vanuit zijn ervaring, denken, opvoeding enzo meer, zit daar ook wel een waarheid in. Ze hadden het mis volgens zijn perspectief. Hij vertelde hoe hij inmiddels zijn perspectief in een ander perspectief had kunnen plaatsen. Dat een perspectief niet meteen de waarheid hoeft te zijn. En ook dat een ander anders mag denken zonder dat het dan meteen fout is.

Het deed me denken aan toen ik zoveel jonger was en dezelfde insteek had. Ik kon hem zo goed volgen.
In trainingen kom ik het ook vaak tegen. Mensen die vanuit hun perspectief menen dat hoe zij kijken de juiste manier is. En vervolgens in de aanval gaan als mensen het oneens zijn of anders denken. Heel veel conflicten in organisaties, in onze maatschappij, misschien wel in de wereld hebben daar zo hun oorsprong. Hoe los je het op? Volgens mij is dat niet zo ingewikkeld. Als je iemand iets hoort zeggen dat volgens jou niet klopt schieten er gedachtes door je hoofd. Die gedachtes houden we vaak bij onszelf en zijn de bron om iets te bedenken als weerwoord, als aanval, als tegenwerping. En zie daar, de strijd is begonnen.

Wat als we die eerste gedachtes eens uitspreken? "Goh, ik denk nu...", of "he, je zegt dit en ik vraag me daardoor af..."

Ik geloof er in dat heel veel conflicten kunnen worden voorkomen als mensen het aandurven om hun eerste gedachtes uit te spreken. Niet als aanval, want die komt pas als tweede of later in onze gedachtes. Gewoon, uitspreken van die eerste gedachtes. En dan daar misschien een klein vraagtekentje aan toevoegen. Wat een mooie ingang voor gesprekken over verschillende meningen, andere gedachtes, inzichten zou dat kunnen geven. En ook verheldering: "Jij denkt blijkbaar zo, ik blijkbaar zo." Geen conflict, een constatering.

Misschien haalt het niet alle stof tot conflicten weg, maar ik denk dat het wel kan helpen om het respect te houden voor dat wat anders is dan wij kennen. Dus: kom maar op met je gedachtenwolkjes. Ik zal ze ook hardop uitspreken, zodat we in gesprek kunnen zijn en blijven.