De tekst en de rol

19 March 2018


 book-2752586_1920

Mijn eerste schreden op het toneelpad waren op de lagere school. Onze school zou ophouden te bestaan, er waren geen nieuwe leerlingen meer aangenomen in de  vanaf dat ik in de 3de klas zat (nu groep 5). Alle klassen onder mij stroomden langzaam leeg omdat ouders hun kind naar een levensvatbare school overbrachten. Maar mijn zusje en ik bleven, zij uitendelijk in klas 5 en ik in de 6de, mijn laatste basisschooljaar. En dat is het jaar waar ik misschien wel de leukste herinneringen aan heb. Niet omdat ik er veel geleerd heb, denk ik, want het onderwijs ging nogal rap achteruit dat jaar. Maar wel omdat het zo'n beetje het creatiefste jaar was dat ik tijdens mijn hele basisschooltijd heb meegemaakt. Onder andere omdat we eigen toneelstukken maakten. 

Ik herinner mij dat ik het heerlijk vond om een rol te spelen. Ik kon me eindeloos verdiepen in hoe mijn personage er uitzag, in hoe ze dacht, deed, en vooral hoe interessant ze was. Ik ging er helemaal in op. Ik speelde met attributen die volgens mij helemaal bij mijn personage pastten. Ik kleedde me zoals alleen mijn personage zich zou kleden. En ik zette mijn eerste schreden op het make-up-pad, wat zonder ervaring toch een heel grote stap was. Ik oefende in de klas bijna dagelijks met het op en afdoen van nagellak, wat moet dat hebben gestonken af en toe voor mijn klasgenootjes. Maar voor mijn personage was het belangrijk. 

Ik moest ook tekst leren. 

Nou kon ik best leren, en ik begreep heel goed wat ik moest zeggen en in mijn hoofd klonk het altijd geweldig. Ik kon de tekst in mijn hoofd dromen. Maar dan... Als ik in de klas moest repeteren klonk het toch altijd heel anders. Dan klonk het alsof niet mijn personage maar een of andere onhandige tuttebel de woorden allemaal verkeerd uitsprak. En ze vergat woorden, waardoor ze heel hard ging nadenken hoe het ook alweer zat. En dan kwam het er allemaal nog ongelukkiger uit.

Op de middelbare school wilde ik weer met stukken meedoen, maar ook hier gebeurde me hetzelfde. De zelfde tuttebel in mij maakte dezelfde stomme fouten en dat maakte het spelplezier er niet groter door. Wat een frustratie. Het maakte dat ik voorzichtiger werd, niet meer op de voorgrond durfde, verlegen werd tot op het bot. Maar ik wilde wel spelen!! En dat lukte! Reken maar dat ik uiteindelijk echt elk woord tekst gezegd had, al was het met zwetende oksels. Want daar ging het toch om bij acteren?

Het heeft jaren geduurd voor ik, dankzij goede lessen en het lef door te blijven gaan met waar ik van houdt, ontdekte waar ik steeds een verkeerde slag maakte: Ik was heel goed in het bedenken van de rol, alles wat daaromheen hoorde. Ik was ook heel goed in staat om de woorden van de tekst uiteindelijk te kennen en uit te spreken, maar ik had nooit bedacht wat voor betekenis mijn personage in het grotere geheel had. Daarom had ik geen idee waarom mijn personage de dingen uitsprak. En dat maakte dat het gekunsteld ging klinken. Als ik dat dan merkte 'stapte ik uit het personage' en was de actrice die over dingen nadacht en vooral daar een oordeel over had. Maar, zo weet ik nu: DAAR HEEFT MIJN PERSONAGE GEEN DONDER AAN!! Mijn personage weet niet hoe het moet, die zegt het omdat er een aanleiding is om het te zeggen. En that's it!

Door mijn personage meer onderdeel van het geheel (van het script) te maken en meer bewust te zijn van de anderen leerde ik langszaam hoe belangrijk luisteren was. Dan reageer je en dat is adequaat. Dan klinkt het zoals je personage het bedoelt. En dat is de enige juiste manier! 

handtekening-ida




Plaats een opmerking