Meningen en opvattingen
Uit: Tips en Weetjes over trainingsacteren 22-56
Ik vind mezelf een goede trainingsactrice. Dat mag ik vinden, dat is mijn mening. Daarmee hoeft het niet de waarheid te zijn. Ik kan ook uitleggen waarom ik deze mening ben toegedaan, dan gaat het meer over mijn opvatting van mijn beroep. Nog altijd is mijn mening dan niet de waarheid.
Ik sprak laatst met iemand over dat ik de berichtgeving een gebeurtenis nogal gekleurd vond. "Nee dat is niet zo" kreeg ik als antwoord. Dat riep verzet in mij op. Het was namelijk wel zo dat ik dat vond. Dat betekent niet dat ik dan gelijk heb, maar je kunt niet ontkennen dat ik dat vond. Een passende reactie zou zijn: "dat mag je vinden, maar de vraag is of het klopt wat je vindt". In de dagelijkse omgang staan we er lang niet altijd bij stil hoe we dingen zeggen en of de formulering juist is. Ik zou dat ook best ingewikkeld communiceren vinden als ik bij alles wat ik zeg de afweging moest maken of de formulering juist is. Maar het zet me wel aan het denken.
Als trainingsactrice werk ik vaak aan het bewust maken van hoe dingen gezegd worden. Het is niet altijd even eenvoudig om dit zuiver te houden. Neem bijvoorbeeld het woord 'mening' en de uitdrukking 'vinden dat'. Deze worden zowel gebruikt voor subjectieve meningen als voor uitspraken waar een objectief antwoord over mogelijk is. Daardoor kan er spraakverwarring ontstaan die een zinnige discussie in de weg staat.
Ik las in een artikel: "In de alledaagse conversatie is het wel toegestaan een afwijkende mening te hebben, maar niet om die mening kritisch te onderzoeken. De één vindt rood een mooie kleur, een ander niet. De één vindt dat God bestaat, de ander niet. Daarom is het verhelderend om alleen over subjectieve opvattingen het woord 'mening' te gebruiken en voor opinies die objectief waar of onwaar zijn het woord 'opvatting'"
Dus: 'Ik vind dat van Herman Koch goed schrijft' is een mening, terwijl de uitspraak 'Volgens mij moet er wel een God bestaan, in ieder geval Iets' geen mening is, maar een opvatting.
Een mening heeft eigenlijk geen waarheidswaarde. Een mening is een subjectieve ervaring die niets zegt over de wereld maar alleen iets over het degene die de mening uit. Het gaat er ook niet om of het waar of niet waar is. (In de Filosofie zal hier eindeloos over doorgepraat kunnen worden, denk ik.)
Een opvatting daarentegen heeft wel een waarheidswaarde. En dat zit m in de manier waarop het wordt geformuleerd. De uitspraak heeft een logische structuur en het linkt aan de werkelijkheid. Anders gezegd: Een opvatting is een hypothese over de werkelijkheid. Waar een mening subjectief is, is een opvatting objectief.
Oordeel
Daarnaast bestaat ook nog het "oordeel". Eigenlijk zit dat tussen mening en opvatting in denk ik. Bijvoorbeeld als het om kunstwerken gaat, of theater, dan vind je iets mooi of niet mooi. Dat is een oordeel, maar de waarde van het oordeel hangt af van wie het oordeel velt. Is het een criticus met verstand van zaken dan zal het anders worden gewogen dan wanneer het de leek is die vanuit zijn gevoel, intuitie, oordeelt. Een oordeel is niet zomaar subjectief of objectief te noemen. Dan noemt men het intersubjectief.
Die helderheid vind ik fijn. Het maakt dat je niet zomaar weg kunt komen met ongefundeerde uitspraken. Het is ook lastig, want dan kan men zeggen: ja maar het is maar een mening. En dat geeft de mogelijkheid om de grootste onzin de wereld in te helpen, zonder dat men zich hoeft te verantwoorden. Het is mede daarom dat ik mijn werk zo belangrijk vind. Omdat het me de kans geeft om het onderscheid tussen meningen en opvattingen te verhelderen. Ik mag altijd een mening hebben, die is lekker subjectief en ongefundeerd van mij. Maar hecht er dan geen waarde aan en ben het ook niet per definitie met me eens! Als je denkt dat mijn mening discutabel is geef me dan jouw opvatting daarover, zodat we het er lekker uitgebreid over kunnen hebben. Misschien verandert het mijn mening, misschien niet, dat doet er niet toe. Wat er wel toe doet is dat we zo leren onze opvattingen met redelijke argumenten te onderbouwen, dat we kunnen discussieren over dingen die ons bezig houden zonder direct te oordelen, maar om helderheid te krijgen. Helderheid om op basis van onderbouwde gedachten onze meningen weloverwogen te herformuleren of in stand te houden.
Ik zou dat een goede ontwikkeling vinden. Is dit nou een mening of een opvatting?
