Best moeilijk.

Uit Acteren is een Vak 11-37

Als we naar een film of theaterstuk kijken zien we iets waar we van onder de indruk kunnen zijn. Als het een goede productie is, zal het spel van de acteurs je meeslepen in het verhaal. Ik hoorde laatst iemand zeggen: "ik kijk zelden tv, en toen ik de serie Fauda zag liet het me maar niet los. Ik werd onderdeel van wat er gebeurde, zo levensecht was het voor me." Als acteur en filmmaker kan je geen mooier compliment krijgen.

Als we in een film of toneelstuk dingen zien die dicht bij ons eigen leven staan, lijkt het alsof we zo hetzelfde kunnen spelen. Omdat we het zo herkennen.

In de 10-daagse training zit een oefening waar cursisten de kans krijgen hier iets van te ontdekken. De oefening een onderdeel van het activeren van de zintuigen. Het belang van het activeren van de zintuigen is groot.Bij alles wat wij meemaken zijn onze zintuigen betrokken. Ook onbewust nemen we dingen waar, een geur, een geluid, een smaak kan in ons geheugen worden opgeslagen zonder dat we expliciet bewust waren van de waarneming. Het is als wanneer we naar een film kijken: de filmbeelden en muziek zijn een geheel, pas als je er op gaat letten kan je het separaat waarnemen. Bij een spannende film werkt de muziek mee aan het vergroten van de spanning, zonder dat we dat ons altijd direct realiseren. Pas als je terug gaat denken aan wat je hebt gezien en gehoord wordt dan bewust gemaakt.

Zo werkt het met al onze ervaringen. Een acteur zoekt in zijn eigen ervaringen naar herkenningspunten om een scene van zijn personage geloofwaardig te kunnen spelen. In het zoeken naar die herkenningspunten, ik noem ze ook wel ankers, helpen je zintuigen je om dichter bij de herinnering te komen. Als je heel bewust teruggaat en opnieuw voelt, ruikt, hoort, proeft enz wat er toen was, dan is de kans groot dat je je werkelijk weer in de situatie van toen geplaatst ziet. 

De oefening om de zintuigen te scherpen gaat over een moment waarop iets gebeurde. Stel je zit thuis en plots hoor of ruik je iets. Je reageert vervolgens op dat wat je waarneemt. Deze oefening lijkt veel simpeler dan hij is. Allereerst heb je bedacht om welke situatie het gaat. Je weet dus met welk zintuig je het waarnam. Vervolgens weet je wat je daarna hebt gedaan, en daarmee weet je vaak ook al hoe het is afgelopen. Om dit opnieuw te ervaren moet je al wat je weet loslaten. Je keert eerst terug naar het moment VOOR het gebeurde. Als je die rust hebt om daar weer te zijn is het wachten op het moment dat je zintuig "aanslaat" en waarneemt wat je toen waarnam. En dat is lastig! De situatie, de geluiden, de geuren, alles is anders dan toen. De acteur zet zijn zintuigen open om deze hele nieuwe situatie tot zich te nemen. Vervolgens pakt hij een moment waarop iets in het nu het gekozen zingtuig prikkelt. Vervolgens legt ie dat in een split-second op de situatie van toen. Als voorbeeld: als er destijds een geluid was dat plotseling binnendrong, dan kan het nu het verschuiven van een stoel, een hoest van een medecursist, een auto die buiten claxoneert zijn waar de acteur het moment van maakt. Het is belangrijk dat de impuls van buiten af komt. Als je er aan denkt, dan komt het nooit zo over als het destijds was. Ons zintuig moet worden geactiveert, en daar moet de acteur direct op reageren. Elk moment er voor of er na is verkeerd. Zoals ik in een ander artikel schreef: het is nu of het is er niet. 
En dat is moelijk! Ik hoor mijn cursisten zeggen: "ik snap het wel, maar ik krijg het niet voor elkaar!". "NOG niet", zeg ik dan. Het is een proces. Heb geduld en blijf onderzoeken.  Dan komt het wel. En ja, het is moeilijk. Het is een vak, en dat is niet niks. Toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod.