De andere speler

Uit Acteren is een Vak 21

Acteren gaat over communiceren met een ander. Of je nou een monoloog of een dialoog doet of met een hele groep tegelijk in gesprek bent: je bent nooit alleen.

Er bestaat een monologenboek dat heet "nu ben ik alleen" en dat is een kloppende titel. Het is alleen zo dat je nog altijd die tekst, die monoloog hardop uitspreekt, omdat hij gehoord moet worden. In monologen praat je vaak over dingen waarvan je wilt dat de ander ze weet of begrijpt, of ze helpen je je eigen gedachten te ordenen, en dan ben je in gesprek met jezelf. Tot zover vrij duidelijk, lijkt me. Maar als je met anderen in dialoog bent op het toneel, dan heb je ook werkelijk met anderen te maken. En daar zitten heel veel interessante kanten aan. 

Er gaan verhalen van acteurs die op de set elkaars bloed wel kunnen drinken, maar die toch in de film of serie een charmant en kloppend stel spelen, met veel harmonie. Dat lijkt mij best lastig, omdat het nogal een grote schakel kan zijn. Toch kan het wel, als je werkelijk begrijpt wie jouw personage is en waarom hij de dingen doet en zegt zoals hij dat doet. Jouw personage heeft er namelijk geen boodschap aan hoe jij persoonlijk over de dingen denkt. 

Als je dan toch een tegenspeler hebt, fysiek of in je hoofd, dan ben je er nog niet. Alleen je tekst tegen diegene zeggen heeft namelijk niet zoveel zin. Ik zie het in amateurtheater nog wel gebeuren, dan mensen al blij zijn dat ze hun tekst op het juiste moment zeggen. Maar wat ik dan ook zie is dat de tekst in het luchtledige verdwijnt. Er lijkt geen noodzaak te zijn de woorden uit te spreken, anders dan dat je weet dat bepaalde woorden misschien een cue voor de tegenspeler zijn om te reageren. Of dat je wacht tot de ander bepaalde tekst uitgesproken heeft zodat jij met jouw tekst kunt komen. Alle woorden worden dan wel uitgesproken, maar het komt betekenisloos over. En dat heeft te maken met hou jij je als speler verhoudt tot je medespeler.

Wat als je werkelijk iets van de ander wilt. Stel je tekst is: "ik wil dat je weggaat". Hoe zorg je dan dat die ander dat ook werkelijk gaat doen? Welk belang heb jij er bij dat diegene ook gaat. En dan bedoel ik natuurlijk niet jij, maar je personage. Als je werkelijk een goede reden hebt om de ander weg te sturen, dan helpt dat. Je personage zal dan een aanleiding hebben om het te zeggen, iets wat al is gebeurd, of iets wat nog moet gebeuren, waarom de ander er niet meer moet zijn. Het persoonlijk belang dat de ander weggaat maakt het interessant. Want wat als hij het niet doet? Wat als hij het niet wil? Accepteert je dat dan? Ga je de strijd aan? Geef je op? Ga je zelf weg? Er hangen allerlei keuzes aan vast en dat begint met hoe jij uitspreekt "ik wil dat je weggaat". 

Die ander is dus interessant! Die is van belang voor jou om de dingen op de juiste manier te zeggen. Als je je bij je rolvoorbereiding goed verdiept ook in de ander, dan zal dat je spel ten goede komen. In mijn lessen heb ik regelmatig oefeningen over dit thema. En dat geeft zoveel houvast voor spelers! 

Theatermaken/acteren doe je nooit alleen. En gaat ver voorbij het zeggen van de tekst. 

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod