Hart-zaken

Uit Acteren is een Vak 40

Als ik met mijn hoofd het nieuwe stuk waar ik in ga spelen heb onderzocht komt de volgende stap. Hoe leg ik mijn hart in het personage? Hoe zorg ik dat het een levend wezen wordt waar publiek mee kan meeleven, begrip voor hebben, of misschien afschuw voor voelen, afhankelijk van de rol.

Als we in een film of toneelstuk dingen zien die dicht bij ons eigen leven staan, lijkt het alsof we zo hetzelfde kunnen spelen. Omdat we het zo herkennen.

Vaak zeg ik tegen cursisten: ga van je personage houden. Soms is dat best een pittige vraag. Onze eigen overtuigingen en ervaringen kunnen daarvoor behoorlijk in de weg zitten. Tijdens een les speelde ik eens een vrouw die haar beste vriendin met haar man had bedrogen. De echtgenoot heeft het aan zijn vrouw, mijn vriendin dus, opgebiecht. De scene gaat er over dat mijn de beste vriendin  onze vriendschap test uit te lokken dat ik mijn fout beken. Een leuk en zeer goed speelbaar dilemma. 

Mijn tegenspeelster was kort voor de cursus getrouwd. Zij had dus een grote liefde, ook zeker een beste vriendin, al zou die nooit zoiets doen, zei ze. En hij al helemaal niet.

De scene stroomde totaal niet. Als mijn tegenspeler het goed zou doen, zou ze mij als de bedriegende vriendin steeds in het nauw kunnen brengen, de waarde van de vriendschap en eerlijkheid ophemelen enz,  om mij tot bekennen te dwingen. Maar het bleven koetjes en kalfjes. Aan het eind van de scene vroeg de docent of ze "mij" nog steeds als haar vriendin zag. "Ja hoor, dit is toch niet echt gebeurd?"

Wat hier gebeurde is dat de actrice niet de bedrogen echtgenote was, maar speelde dat ze een scene speelde over een bedrogen echtgenote. Ze had haar eigen liefdevolle echtgenoot als de bedrieger genomen, maar haar overtuiging dat hij dit niet zou doen belemmerde haar om het personage om het werkelijk te laten overtuigen. Ze had mij tot de betrouwbare echte vriendin gemaakt waardoor het haar niet lukte mij klem te zetten. Het bleef een kabbelende babbelscene.

Is het personage hiermee gediend? Nee. Deze actrice hield (en houdt denk ik) enorm veel van haar man en vriendin, maar het PERSONAGE is bedrogen! Ze is niet van het personage gaan houden. Ze heeft haar hart er niet ingelegd en kon daardoor niet de bedrogen echtgenote spelen.

Doordat ze de situatie van de scene zo dicht op haar eigen leven plakte maakte ze zich het extra moeilijk om van het personage te gaan houden. Ze heeft gekozen om de situatie gelijkwaardig te maken, maar dat klopt niet. Dat kan alleen als de omstandigheden ook gelijk zijn. Ze had zichzelf geholpen als ze een situatie had gekozen waarin bedrog aan de orde was geweest, het liefst door iemand die haar na stond. De baas waar je vertrouwen in had en die dan toch zegt dat je ontslagen bent. Je schoolvriendin die een goed cijfer haalt terwijl je weet dat ze gespiekt heeft. Je broer die zijn vriend verdedigt terwijl je weet dat die vriend jouw cd kapot heeft gemaakt enz. Een situatie waarin de loyaliteit aangetast wordt. En dat hoeft zeker niet dezelfde soort situatie te zijn als van de scene. Als je bij het gevoel kunt komen dat de scene oproept, maakt het niet uit langs welk persoonlijk verhaal je ervoor gebruikt. Zoek naar een herinnering die past bij het gevoel in de scene, dan pas kan je je hart er inleggen.

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod