Van het grootste belang

Uit Acteren is een Vak 49

Werken met teksten, het hoort er bij. Laatst las ik een reactie van iemand tegen een persoon die heerlijk in de zon zat. "Wel je tekst leren he?" Het was aardig bedoeld en in de context ook grappig. En toch zette het me aan het denken.

Tekst leren is superbelangrijk. Een regisseur verwacht dat je je tekst kent. Zonder tekstkennis kan je niet spelen. Vooral niet omdat je dan steeds in je hoofd gaat zitten om bezig te zijn met wat die volgende zin ook al weer was.

Het is heerlijk als je alle tekst kunt dromen. Mij is tijdens mijn opleiding wel gezegd: "als ik je midden in de nacht wakker maak moet je m foutloos kunnen produceren."

Vaak kunnen mensen inderdaad de woorden produceren. En ook op het juiste moment tegen de juiste tegenspeler. Alleen raakt het me lang niet altijd.

Als er geen andere noodzaak is om de tekst te zeggen dan dat je 'aan de beurt bent' of 'omdat de regisseur het zo wil' mist de tekst belang.

Een acteur dient zich in te spannen om te ontdekken hoe de tekst gezegd moet worden. Het zinnetje "ik ga bij je weg" kan op 1000 manieren gezegd worden. Waar het om gaat is dat je zoekt naar welke manier werkelijk de lading dekt. De tegenspeler moet het ontvangen zoals je het bedoeld om er weer goed op te kunnen reageren. Is hij verbaasd? Blij? Bang? Boos? Opgelucht? Dat hangt allemaal af van hoe jij het zegt.
Wat wil je zeggen met die vijf kleine woordjes? Ik ga even een krant halen? Ik ben klaar met je? Ik kan niet langer in jouw buurt zijn? Ik wil dat je me tegenhoudt? Ik wil dat je voor me vecht? Ik wil dat je me loslaat?

Zoek naar de context in het script waarin iets gezegd word. Weet wat je wilt bereiken als je dit zegt. En als je dat weet, zorg dan dat dat van het grootste belang is! Maak het van levensbelang voor jou hoe je wilt dat de ander omgaat met wat je zegt.

Alleen dan gaat het op toneel spetteren. Alleen dan blijf ik, en met mij de meeste mensen in het publiek, geboeid. Het wordt spannend om naar te kijken, omdat je als publiek ook wilt dat iets lukt of juist niet. En dat krijg je alleen voor elkaar als je het belang groot genoeg maakt.
Gebruik de woorden die je tot je beschikking hebt om het onuitgesprokene over te brengen. "Ik ga bij je weg".
(Ik wil dat je me vrij laat uit je verstikkende liefde, opdat ik weer durf te ademen en kan overleven.)
En dat is een diepere laag zoeken dan alleen 'subtekst'. Het gaat over belang. Dat geeft de betekenis aan wat je zegt.

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod