Lachen joh...

Uit Acteren is een Vak 35

"Ik kan geen mop goed vertellen" zei een vriendin vroeger tegen me. Ze schoot altijd bij de eerste zin al in de lach omdat het haar herinnerde aan hoe de mop aan haar was verteld. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik ook nooit echt van harte om haar moppen kon lachen. 

De "grap" van humor is dat het alleen werkt als het bloedserieus wordt gebracht. En dat de timing van groot belang is, lees ook mijn andere artikel die daar over gaat.

Mensen kunnen zich vermaken om onverwachte situaties, bijna-ongelukken, genante momenten, ontwapenende eerlijkheid. En dat zijn vaak momenten die min of meer per ongeluk of bij toeval ontstaan.

Als je in het theater, in wel genre of welke discipline dan ook, met humor wilt werken is het de kunst om het zo te brengen, ondanks eindeloze repetities, dat het op toeval lijkt. Laurel en Hardy waren meesters in het laten ontstaan van onhandige situaties. Als je goed oplet zie je dat beiden bloedserieus zijn in al hun handelingen en verrast zijn dat er dan iets mis gaat. Dat is in elk geval hoe het bij ons als kijker overkomt. We nemen niet waar dat er eindeloos gerepeteerd is op de scene.

Er is niets zo tenenkrommend als een speler die niet scherp en serieus is tijdens het spelen van humor. Vooral het woord serieus vind ik van belang. Hoe absurdistischer de scene, hoe serieuzer het gespeeld dient te worden. Iconisch vind ik Monty Python met bijvoorbeeld de Knights who say NI en vele andere sketches van hen. De serieuze manier waarop zij omgaan met de bizarre situaties in hun sketches kenmerkt hun scherpe gevoel voor humor. Zou een van hen ook maar een fractie van een moment in de lach schieten of uit de rol stappen dan is de hele scene weg. Bloedserieus reageren op elkaar in absurde en ongeloofwaardige situaties maakt dat het humor wordt.

Mag je dan nooit lachen? Nee, dat zeg ik niet. Soms kan de lach juist nodig zijn. Andre van Duin kan medespelers zo verrassen dat zij juist wel in de lach schieten. Dan wordt de lach een scene op zich. Cabaretier/musical man Jos Brink kon er ook aardig weg mee om de spontane lach op het toneel uit te buiten. Soms zelfs door een lach geregisseerd te laten ontstaan.

De comedian Tommy Cooper gebruikte humor door onhandigheid in zijn goochelwerk te benadrukken. Door sommigen werd hij als erg irritant ervaren omdat hij altijd om zijn eigen grappen lachtte. Toch maakte hij juist daar serieus gebruik van: lachen om jezelf en je onhandige missers maken het plotseling lukken van een goocheltruc des te krachtiger.

In theater, dans, muziek is alles wat je uiteindelijk als publiek te zien krijgt gerepeteerd. Zelfs bij improvisatie is de techniek achter de scène gerepeteerd, alleen de ingrediënten zijn nog niet bekend. De kracht ligt er in dat de uitvoerder bloedserieus is in wat hij aan het doen is, en zich daarvan niet laat afleiden. (alhoewel dit ook weer iets is waar wat over te zeggen valt, maar dat komt dan een andere keer weer)

Mijn komende regiewerk staat in het teken van humor, dit keer in opera. We zijn als team al volop aan het voorbereiden! Productie La Donna Ideale van The Fat Lady.

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod