Ik wil die emotie!

Uit Acteren is een Vak 4 - 17 - 55

Ik werk in mijn lessen vaak vanuit de zintuigen. Onze zintuigen helpen ons om herinneringen zuiverder naar boven te laten komen dan wanneer we op ons denken vertrouwen. Waarom die zoektocht? Je kunt toch ook gewoon terugdenken aan hoe het was? Dat klopt. Wanneer we aan gebeurtenissen denken, spelen onze hersenen echter een spelletje met ons: alles is in de loop van de tijd anders geworden, de scherpe kantjes die in het moment van belang waren, zijn er niet meer; dat en meer vervormt de herinnering. Dat is niet erg, maar het is goed om te weten dat het zo is.

Onze zintuiglijke ervaring gaat altijd door. Vaak zijn we ons er niet van bewust maar elke geur, elk geluid en elke aanraking, alles wat onze ogen registreren wordt opgeslagen. Soms heel diep, omdat we er niet direct iets mee hoeven. Soms aan de oppervlakte: als we vertellen over iets wat ons net gebeurde, kan het gevoel meteen weer naar boven komen.

De tijd verandert dingen. Waar je vroeger wel om kon huilen, kan nu met humor worden herinnerd: waar je je toen al niet druk om maakte. De wijsheid door de jaren en ons oordeel over onszelf maken dat herinneringen veranderen. Toch is de oorspronkelijke herinnering nog aanwezig. Via de zintuigen is die behoorlijk nauwkeurig op te roepen en dat is in acteren bruikbaar. De techniek van Stanislavski geeft handvatten voor die zoektocht.

Acteurs zoeken in hun herinneringen naar bruikbaar materiaal. Als je een moordenaar moet spelen, hoef je dat niet zelf ervaren te hebben. Gelukkig maar! Maar we kennen allemaal wel een situatie dat we een ander wel iets aan zouden willen doen, als we onrecht zien of het wordt ons aangedaan. In welke vorm dan ook: de kans is groot dat we er een herinnering bij hebben. Die herinnering, hoe je je toen gedroeg, kan helpen om geloofwaardig die moordenaar te kunnen spelen.

Als je een herinnering zoekt om te ontdekken of die bruikbaar is voor de scene, dan helpt het om de herinnering zo zuiver en compleet mogelijk terug te halen. "Toen was ik ZOOO kwaad! Als ik weer weet hoe het was, kan ik dat gebruiken voor deze scene".

In één van mijn lessen was een student met deze zoektocht bezig. Ze vond het heel frustrerend. "Het komt niet!", zei ze wanhopig. Ik zag dat ze telkens stopte. Ik vroeg wat ze bedoelde. "Het komt niet zoals het was". Nu snapte ik waarom ze gefrustreerd raakte. Als je gaat zoeken naar een emotie zoals die toen was, is de kans dat die ook daadwerkelijk op diezelfde manier komt heel klein. Omdat jij bent veranderd door de tijd, omdat je hersenen zich er mee bemoeien, omdat je nu in andere omstandigheden bent. Als je zoekt naar de emotie ben je aan het zoeken bent naar iets waarvan je bij voorbaat al de uitkomst hebt bepaald. Maar zo werkt het niet. Het gaat je helpen om te zoeken naar de omstandigheden van de herinnering. Door via je zintuigen te herinneren hoe die omstandigheden waren, kom je dichter bij wat het toen met je deed. Dan komt als vanzelf naar boven hoe je je toen voelde. Dan ontdek je wat  de aanleiding was waarom je dat gevoel kreeg. Dat moment waarop iets aanzette tot het gevoel, dat is wat je zoekt als materiaal om in je spel te kunnen gebruiken. 

Ga nooit op zoek naar de emotie, maar naar de omstandigheden die de emotie veroorzaakten. Dat geeft de grootste kans dat je je spelmateriaal kunt vinden.

Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod.