Het allerbeste

Uit Acteren is een Vak 63

Iets kan goed zijn, of beter of best. Best is dan de overtreffende trap. Toch zijn we ook daar weer een sublimatie van gaan gebruiken: het 'aller'beste. Aller maakt het nog beter dan gewoon 'best', terwijl dat al het summum is.

Als iemand zegt 'ik doe mijn best' wil dat nog wel eens ter discussie gesteld: je moet meer doen dan je best, je moet ... je moet... je moet. Terwijl 'je best' al de top van je kunnen kan zijn.

Soms wordt 'ik doe mijn best' als verontschuldiging gebruikt wanneer iets (nog) niet goed of af is. "ik doe toch mijn best" is dan een vraag om erkenning, of om gewaardeerd te worden voor dat wat je presteert, ook al voldoet het eindresultaat niet aan de verwachtingen.

Je best doen is dan ook vaak gekoppeld aan resultaat. Als je een examen niet haalt, of een wedstrijd niet wint is dat teleurstellend, maar het zegt niets over hoezeer je je best hebt gedaan. Dat was jouw beste, en dat houdt in dat dat examen, of die wedstrijd op dat moment (binnen die omstandigheden) te hoog gegrepen waren. Want je deed je best. Meer dan dat had je niet kunnen doen. Toch?

Waarom klinkt het dan toch als een verontschuldiging?

Beginnende acteurs kunnen zich ook wentelen in excuses en verontschuldigingen, met de woorden dat ze toch echt hun best hebben gedaan. 'Thuis ging het goed!' en 'Ik kende echt mijn tekst' laat zien dat ze zeker hun best hebben gedaan. Maar misschien was het je best doen zonder precies te weten hoe je het moet doen?
Soms kan het helpen om een patroon van leren te doorbreken door het eens op een totaal andere manier te doen. Dat gaat misschien niet over wat voor jou 'je best' is, want het zal betekenen dat het minder goed gaat dan je zou willen. Dat je er weer hard aan moet trekken, dat het weer werk aan de winkel is.

Zo lees ik nu een script met iemand die het stuk eerder met iemand anders had gespeeld. Doordat we nu een ander duo zijn veranderen er dingen. Ik zeg dingen op een andere manier, waardoor eerdere reacties niet meer kloppen. Dat zet het allemaal weer op scherp. Het is opnieuw onderzoeken waarom alles gezegd wordt, waarom daar, waarom zo, wat doet de ander dat je zo reageert enzovoorts.
Het is weer keihard je best doen. En voor mij keihard mijn best doen om respect te houden voor wat er al is, en mee te veren waar mogelijk, en mijn draai er aan te geven waar dat kan. Want daar doe ik dan mijn best voor, dat het een stuk wordt waarvan ik aan het eind kan zeggen:
- ieder woord dat ik gezegd heb klopte in de context.
- iedere reactie die ik gaf kwam uit het gedrag van de ander.
- ik heb mijn best gedaan, en ben tevreden.

Da's mooi, dan toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod