Er is alleen maar nu.

Uit Acteren is een Vak 50

Ons leven is altijd een doorgaande lijn van dingen die we doen, die ons overkomen, en die ons meevoeren. Als je keuzes maakt ga je vervolgens mee in de nieuwe stroom van jouw keuze en zo gaat het maar door. Elk moment staat op zich. Wat is geweest kan niet meer worden teruggedraaid, want het was er. Wat nog moet komen is altijd onbekend. Zelfs als we het helemaal bedacht en gepland hebben weten we pas op het moment zelf of dingen werkelijk volgens plan gaan gebeuren. Meestal wel, en dat is fijn. Dat geeft houvast. Maar je weet het pas nadat het dan gebeurd is.
Ik kijk soms youtube filmpjes en zie dan de onvoorziene dingen langskomen: een bruidegom die de ring laat vallen, terwijl ze heel romantisch op een mooie houten steiger boven een meer de plechtigheid hebben georganiseerd. De auto die rustig door een mooi straatje rijdt en dan plotseling in een zinkgat wegzakt. Een hert dat nu eens wel overspringt op de weg waar de waarschuwingsborden al jaren staan. Zomaar wat voorbeelden van dingen waarvan je weet dat het je zou kunnen gebeuren, maar je bent er niet mee bezig dat het jou kan overkomen. Tot het je overkomt.

Je kunt je niet op alles voorbereiden, maar als iets je overkomt handel je wel naar die situatie. De mens is een inventief en creatief weze. Vaak komt er een oplossing die je nooit van te voren had kunnen bedenken. Elke voorbereiding zou zinloos geweest zijn.
Je weet niet hoe je reageert in een acute situatie. Acute situaties bepalen je optimaal bij het moment zelf. Ook als je gedachten daarna verder gaan: hoe krijg ik die ring uit het meer, niemand gewond en hoe kom ik uit dit gat; stuur naar links of rechts om die botsing toch nog te voorkomen, dan ben je nog altijd in dat onvoorbereide moment.  De gegeven omstandigheden bepalen onze reactie. Direct daarna kan er nog van alles gebeuren in je gedachtes, maar dat moment is dat moment. Niet even er voor, of er na, nee dat moment.

Bij acteren zeg ik ook vaak dat er alleen maar nu is. Als een acteur op het podium staat neemt het personage de boel over. En dat personage mag alleen maar in het moment zijn. Ook al weet de acteur dat hij bijvoorbeeld aan het eind van deze scene het huis uit gezet gaat worden, op dit moment weet het personage dat niet. De kunst is dan om vanuit dat niet weten te kunnen reageren. Dat betekent buiten sluiten wat je als acteur weet, wat je hebt voorbereid, hoe je de rol hebt aangepakt. Alles mag weg, ten gunste van dat ene moment in deze scene. En da's nog best lastig. Want jij, de acteur, WEET het wel!
 
Ik wijs hier altijd op als ik een speler hoor zeggen: 'ja maar hij/zij moet nu met tekst komen'. Volgens het script zeker! Maar het personage weet dat NIET. Komt een ander niet met de verwachte tekst, dan is het aan jou als acteur om die leemte op te vullen door in je eigen spoor door te gaan. Vertel maar hoe fijn je daar woont, hoe je graag dingen zou willen opknappen, hoe je eindelijk een echt thuis hebt. Allemaal dingen die niet in je tekst staan, maar die je tegenspeler als het ware hints geven dat er spelaanbod van hem uit moet gaan. En spelaanbod is in dit voorbeeld volgens de tekst: iemand zeggen dat hij het huis uit moet, opdat het personage daar oprecht verbaasd en geschrokken op kan reageren. Omdat het onverwacht op dat moment pas gebeurt.

Dat maakt het vak bijzonder en veel meer dan tekst kennen.

Om over na te denken?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod