Onderzoek

Uit Acteren is een Vak 5 -26

Regelmatig regisseer ik bij amateur theatergezelschappen die eens op een andere manier aan het werk willen. Mijn manier wijkt af van wat de meeste groepen kennen. Ik begin namelijk met onderzoek. Onderzoek? Ja onderzoek. Zo noem ik de eerste verkennende fase in een repetitieproces.

Het stuk dat gespeeld gaat worden is de basis van waaruit ik werk. In de eerste weken laat ik improviseren op het gegeven van het stuk. Speelt het zich af op een luchthaven? Hoe gedragen mensen zich daar dan. We maken beelden, bedenken verhalen, spelen het spel van de mensen op de luchthaven. Of in het bedrijf, in de natuur, in de hele krappe gezinswoning, net waar het stuk over gaat. 

Dan improviseren we op wat er gebeurt in het stuk. Hoe gaan mensen met elkaar om als er een ramp staat te gebeuren, als ze verdwaald zijn, als ze op elkaar uitgekeken zijn of juist naar elkaar verlangen. Allemaal ingredienten die ik uit het stuk haal en waar ik speloprachten over geef.
Zo leer ik de spelers kennen, dat is voor mij als regisseur van belang. Met wie heb ik te maken en hoe acteert iemand. Het is mijn onderzoek, maar ook dat van de spelers: ze verkennen zo belangrijke elementen van het stuk.

Het lezen van het stuk is ook deel van het onderzoek, ik luister naar stemmen, tonen, en interpretaties. Zo komen we tot een verdeling van de rollen en dat is de aanzet voor het vervolg van het onderzoek.

Hier vraag ik de spelers hun personage te analyseren. Ze krijgen als 'huiswerk' mee om een beschrijving van hun personage te maken, te weten wat ze willen en waarom en ook wat het voor hen makkelijk of juist lastig maakt om te bereiken wat ze willen. In de week daarna stelt elk personage zich voor. De acteur praat niet OVER zijn personage maar IS diegene, in al zijn eerlijkheid. Als het personage niet slim is kan hij bijvoorbeeld zeggen: "Ik vind mezelf slimmer dan ik ben, daarom ben ik altijd zo kwaad als iets niet lukt. Ik snap dan niet wat ik verkeerd doe." Bij het voorstellen is het goed volstrekt eerlijk te zijn, omdat het ook informatie geeft aan de andere personages. 
Als ze zich hebben voorgesteld interview ik hen om keuzes die ze gemaakt hebben helder te krijgen. Bijvoorbeeld: "Je zegt dat je je gelukkig voelt, maar wat doet het dan met je dat in het script je geliefde je verlaat"? Zo laat ik de acteur verder zoeken en soms keuzes aanpassen, of meer details toe te voegen. 

Details zijn belangrijk. Ik maakte eens een stuk over 4 zussen. Bij het voorstellen bleken 3 actrices nauw aan te sluiten bij elkaar met hun verhaal. De 4de was zonder het script een verhaal over zichzelf gaan schrijven. Bij het voorstellen bleek haar leeftijd onlogisch te zijn, had ze een ander soort ouders dan de andere 3, was haar jeugd totaal anders geweest enz. Door dit zo vroeg in het repetitieproces boven tafel te krijgen kon ze haar beeld bijstellen en meer kloppend maken, zodat we als kijker naar 4 geloofwaardige zussen konden kijken. 

Onderzoek doe je niet alleen vanuit je eigen fantasie. Het script is je basis. De omstandigeheden bepalen hoe je je gedraagt en waarom. Als het niet uit het script duidelijk wordt waarom   je dingen doet, heb je je medespelers nodig om naar dat waarom te zoeken. Zo bouw je samen aan helderheid over het stuk dat je samen gaat spelen.

Door dit onderzoek weet je wie je bent, waarom je in het stuk bent, wat er aan vooraf ging, wat je wilt bereiken, hoe je dat wilt doen, waar je bang voor bent en nog veel meer. Hoe beter je je onderzoek doet hoe logischer het wordt om de woorden die geschreven staan te gaan zeggen. Voor mij geldt dat ik daarna veel makkelijker en sneller mijn tekst ken. Omdat ik weet waarom ik het zeg, omdat ik weet wat ik met mijn woorden wil bereiken. 

Daarom start ik met onderzoek naar de betekenis van de tekst, niet met het leren van de woorden. 

Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod.