Ah, je bent een professional

Uit: Tips en Weetjes over trainingsacteren 24

Er zijn beroepen die "vrij" zijn. Bijvoorbeeld kunstenaars, dierenartsen, leraren en psychologen vallen onder de noemer 'vrije beroepen'. Daarnaast beoefenen o.a. ook vertalers, architecten en huisartsen een vrij beroep. In veel gevallen gaat het om een vorm van (intellectuele) dienstverlening, zoals advocaten, notarissen en makelaars die aanbieden. Bij deze beroepen denken we vaak aan het woord 'professional'.

Vrij beroep.

In een van de omschrijvingen van wat een vrij beroep precies inhoudt staat:

"Een vrije beroepsbeoefenaar is iemand die wordt ingehuurd om zijn individuele persoonlijke, artistieke en/of academische kwaliteiten. Dit houdt in dat hij voor zijn werkzaamheden niet een ander in zijn plaats mag sturen. Een bedrijfsbeoefenaar mag dat wel. Vrije beroepen zijn beroepen die zelfstandig worden beoefend, dat wil zeggen voor eigen rekening en risico."

Het begrip vrij beroep is moeilijk precies te definiëren. Net zo goed als het woord professional ook talloze definities kent. In de praktijk komt het er op neer dat het om beroepen gaat die iedereen met de vereiste kennis en vooropleiding zelfstandig kan beoefenen. Een professional heeft veel kennis en specifieke vaardigheden op een bepaald vakgebied. Kortweg kun je zeggen dat een professional zich vooral kenmerkt door het bezitten van een vakmanschap en dat een professional behoorlijk vrij in de uitoefening van zijn of haar beroep is. Op de site "carrieretijger" wordt zelfs gezegd dat de professional zelf bepaalt hoe het werk inhoudelijk hebt best kan worden ingevuld.

Ik heb zo'n vrij beroep: trainingsactrice. Ik werk al ruim 11 jaar in die hoedanigheid in verschillende soorten organisaties, bij grote bedrijven als Philips, KPN, Structon, NS en meer; in de zorg bij verschillende kleine en grote ziekenhuizen als AMC, Bronovo, Groene Hart, Sint Fransiscus, LUMC, Ziekenhuis Enschede en meer; in kleine organisaties, bij zelfstandige trainers met een eigen product, kortom: ik heb ruime ervaring op gedaan. Soms komen opdrachten direct via de opdrachtgever, soms zit daar een buro tussen dat mij inhuurt.
Ik presenteer mezelf als professioneel trainingsactrice. Ik ben daartoe opgeleid, theoretisch en praktisch. Ik school nog altijd bij omdat ik van mening ben dat ik nog lang niet alles weet.

Ik ben professional, toch?

De vraag rijst dan hoe het precies zit met die vereiste kennis en vooropleiding. Wie bepaalt of datgene wat ik in de loop der jaren geleerd heb de vereiste kennis is? Of ik de juiste vooropleiding heb gevolgd? Wat maakt dat ik kan rechtvaardigen dat ik mijzelf professional noem? En voor wie doe ik dat dan?

In al die jaren van werk is mij nooit gevraagd naar mijn opleiding, diploma's of certificaten die aantonen dat het waar is wat ik beweer. Het enige dat ik dien aan te tonen is dat ik een KVK-registratie heb en BTW-plichtig ben, opdat voor opdrachtgever en mij mijn werk niet als dienstverband gezien gaat worden. Maakt dat mij professioneel? Hm, nee, want ik heb natuurlijk ook die individuele persoonlijke en (in mijn geval vind ik ook-)artistieke kwaliteiten die ik in de omschrijving lees. In het kader van: iedereen kan dit doen, maar niemand doet het zoals ik, bedoel ik.

En daar zit dan voor mij meteen weer zo'n 'dingetje': "iedereen kan dit doen". Daar krijg ik kriebels van. Van mensen die een keer een rollenspel hebben gedaan, dat heel leuk vonden en het dan ook maar meteen 'altijd' willen doen. Ik kom ze wel eens tegen en zie hun enthousiasme (mooi, want het is ook leuk werk). "Dus je bent professional?" vraag ik wel eens. Gek dat ik daar dan niet altijd datzelfde enthousiasme op terug krijg. "Nou, dat vind ik een groot woord" of "Ik begin nog maar net hoor" of "Nee hoor, ik doe het naast mijn werk" (huh, trainingsacteren is toch ook werk?) en meer van dit soort reacties krijg ik.

Het is een vak.

Mag ik wel iets zeggen over professionaliteit? Wie ben ik dat ik dat zou mogen doen? Ik kan mezelf nog altijd afvragen of ik mij professioneel trainingsactrice mag noemen, omdat ik er ook dingen naast doe.

Ik heb daar lang over na zitten denken. Ik denk dat het niet moet gaan over het etiketje maar over mijn werkhouding. Over de manier waarop ik mij blijvend verdiep in mijn vak, mij dienstbaar maak aan het belang van de training (ja, ook dat zie ik als 'bepalen hoe het werk inhoudelijk het best kan worden ingevuld' uit bovenstaande omschrijving), mijn contacten met trainers en deelnemers, het aangeven van mijn mogelijkheden en beperkingen (nee, geen fysieke agressie). Als het gaat over die werkhouding durf ik mij inmiddels professional te noemen.

Als in trainingen deelnemers mij bevragen over het werk als trainingsactrice zeg ik meestal dat het mijn vak is. Het is dan heel fijn als je terug hoort: "Ah, je bent dus professional. Gelukkig maar, want ik heb er wel eens een gehad ...". En dan is het aan mij om te laten zien dat ze daar gelijk in hebben.

Dank je wel voor telkens weer die uitdaging.

handtekening-ida