Slechte acteur ... of niet?

Uit Acteren is een Vak 52

Tijdens een cursus laat ik een fragmenten zien uit films. De reden dat ik dat doe is dat ik mijn cursisten graag laat nadenken over WAAROM ze iets goed of slecht vinden. Als een film niet goed 'valt' bij het publiek, wil men daar de acteur nog wel eens de schuld van geven. "in andere films was ie beter", of "ik vind 'm gewoon niet goed, waardoor de film waardeloos werd". De acteur kan zich niet verdedigen, uiteraard, want de film is al opgenomen ver voor de dag dat hij voor het publiek te zien was.  Daar kunnen maanden, soms zelfs jaren tussen zitten.
De vraag is dan: hoe eerlijk is het om de acteur daarop af te rekenen of zijn er meer factoren die maken of een film wel of niet 'valt'.
Kenners weten dat er meer is, ik geef graag een inkijkje in wat allemaal meespeelt om een film tot een goede film te maken.

Het staat of valt niet alleen met een goede acteur, als is het wel van belang dat die er is. Hoe wil de regisseur zijn film verwezenlijkt zien? Wat doe je als regisseur als blijkt dat een van de rollen toch niet door een goede acteur is ingevuld? Wisselen? Dat kan contractueel nogal wat gevolgen hebben, waar een producent ook weer een stem in heeft. Wat je dan kunt doen is in de edit-room vanuit al het materiaal keuzes maken waardoor je in de hele film zo min mogelijk last hebt van die 'verkeerde keus'-acteur.

Dat vraagt ook om tijdens de opnames al keuzes te maken in wat voor shots je kiest. Film je dan iemand meer 'over-shoulder', alsof je achter hem staat, met de camera gericht op de medespeler? Of film je 'm als ie iets doet meer op de rug? Of accepteer je dat 't niet altijd van hoge kwaliteit is?

Je zou kunnen denken dat je dan met deze acteur nog individueel aan de gang gaat, of hem de gelegenheid geeft dat met iemand te doen, om 'm naar het niveau te krijgen dat je voor je film nodig hebt. Maar daarvoor is (zeker in NL) meestal geen geld.

In het projectplan van de film is een vast aantal draaidagen opgenomen en er is over het algemeen nauwelijks uitwijkmogelijkheid, of het gaat veel geld kosten. Een producent zal alles op alles zetten om dat te voorkomen, want er is geen ruimte voor een budgetoverschrijding.

Maar stel nou dat alle acteurs naar verwachting presteren, en toch 'valt' de film niet. Wat kan er dan nog meer aan de hand zijn?

Het zit soms in edit-keuzes. Een beeld dat een fractie te laat of te vroeg is afgekapt. Soms zit het in de muziek keus. Als je alleen muziek hoort op moment dat er iets gaande is, wordt het zoiets als rode rozen rood kleuren. Romance? Dan nu romantische muziek. Actie? Dan nu muziek die aanjaagt. Dat kan het zo voorspelbaar maken dat we onze interesse verliezen. Een film waar al voor er iets gebeurt een muziek klinkt die de sfeer weergeeft, bijvoorbeeld over waar het zich afspeelt: warm land, broeierige sfeer, koud land, ijle, misschien wat snelle muziek. Als dat dan in een scene schakelt naar iets wat er gaande is komt de muziek niet zo plompverloren 'binnenvallen' en wordt het meer een geheel voor de kijker.

Ik liet een fragment zien van een film die zich in de jaren '50 in New Orleans afspeelt. Mijn cursisten waren geboeid. Toen ik hen daarna vroeg wat ze van de muziek vonden, waren ze allen even verward: ze hadden de muziek niet opgemerkt. Dat is een groot compliment voor de maker van deze film. Als muziek zo kloppend en aanvullend is dat hij niet als apart onderdeel van de film wordt opgemerkt heb je een goede keus gemaakt. En zo zou het altijd met elk onderdeel van de film moeten zijn: de muziek, de aankleding, de manier van bewegen van de acteurs, het landschap, de geluiden op voor- en achtergrond, het licht, alles leidt tot een kloppend geheel, behalve als op een van deze aspecten iets niet goed wordt gedaan. Dan gaat het rammelen, dan kan het gebeuren dat de film niet 'valt'. En dat valt de acteur niet kwalijk te nemen, want die speelde misschien wel de sterren van de hemel.

Kritisch kijken: waarom vind ik iets wel of niet goed. Ik zeg je: het wordt er alleen maar interessanter door.

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod