Als de spanning oploopt

Uit Tips en Weetjes over Trainingsacteren 57

Dit jaar lijkt bijna een case-studie te worden over wat er gebeurt als spanning oploopt. Door een virus zijn we in een manier van leven beland die de gemiddelde Nederlander in februari nog niet kon bedenken, zelfs niet in worst-case scenario's.

Het begon met dat het ver weg was. Met medeleven spraken we over Wuhan, wat daar gebeurde was erg, maar ons leven ging gewoon door. Daarna begonnen we ons zorgen te maken over Italie. De meningen rolden al over elkaar heen, van oordelen en veroordelen naar schrik, medeleven, angst: wat als het hier ook komt.

In maart is het zuiden van ons land de 'klos'. In rap tempo sorden berichten verspreid over hoe gevaarlijk dit virus is en hoeveel mensen al op IC's liggen en sterven. De angst zit er al goed in. Dan volgen de maatregelen tot en met een intelligente lockdown. en toch verspreid het virus zich landelijk, wereldwijd zelfs. Discussies gaan over wat we wel en niet weten, over wat wel en niet effecitef is, over wie bang moet zijn en wie weinig risico loopt. Discussies gaan over de maatregelen, welke schade die toebrengen, hoeveel mensen daardoor vereenzamen, hoeveel mensen hun inkomen zien verdampen, hoeveel mensen in psychische nood raken.

Daarna volgen de discussies over de wenselijkheid van de maatregelen, over de betrouwbaarheid van de informatie, over de beschikbaarheid van de middelen.

Er ontstaan voor- en tegenstanders en de partijen worden steeds fanatieker naar elkaar. Online lees ik reacties met beschuldigende toon, scheldwoorden, persoonlijke aanvallen. De een na de ander wordt voor leugenaar uitgemaakt en de complottheorieen duiken steeds vaker op.

Daartegenover staat de groep die wel meewerkt aan de maatregelen, die ervaring heeft met wat het virus veroorzaakt, die aan den lijve of in hun werk de ellende ervaren en die het sterven van dierbaren moesten verwerken zonder afscheid te kunnen nemen.

Partijen op scherp.

Het heeft weinig zin iemand die een totaal andere mening heeft dan jij te proberen te overtuigen van diens onzinnigheid. Jij zou dat ook niet over die van jou willen terwijl die ander jouw mening onzinnig vindt. Hoe meer je dat probeert, hoe meer iemand 'over de rooie' gaat. Vaak gaat het over angst, of die nou rationeel is of niet. En angst is een slechte raadgever.
Er wordt gezegt: geef ze geen podium. Ik begrijp dat, maar toch, het enige dat kans van slagen heeft om weer met elkaar in gesprek te geraken is als we beginnen te luisteren. Niet om te weerleggen, maar echt luisteren. En vragen stellen over de argumentatie. En die in zo'n gesprek afzetten tegen dat wat je zelf aan feiten weet.
Weet je geen feiten? Dan zit je, wellicht aan de andere zijde, wel in hetzelfde schuitje als jouw 'tegenpartij'. Interessant, toch? Waarom moeten 'zij' bewijzen wat je zelf niet kunt bewijzen?

Ik ben geen wetenschapper, ik weet het allemaal ook niet. Ik lees over waar men het allemaal niet mee eens is, maar nog veel te weinig hoe het dan wel moet. Weet jij het?