Stanislavski's systeem.

Uit Acteren is een Vak 19-37

Ik maak op internet regelmatig reklame voor mijn workshops, en in die reklame heb ik het altijd over Stanislavski. Mensen die opgeleid zijn in een van de verschillende theaterdisciplines kennen de naam, weten wie hij was. Een man met visie, die tegen de verdrukking in met acteurs op een voor die tijd afwijkende manier werkte om hen iets te leren, te laten ervaren dat hen voor altijd zou veranderen. In acteurs die geloofwaardig waren als je ze zag in een toneelstuk. En dat was best vooruitstrevend in Rusland. Het werd hem ook zeker niet meteen in dank afgenomen dat hij tegen de gevestigde orde in nieuwe dingen probeerde. En met succes, vertelt ons de geschiedenis. Waar gaat het dan over? Dat is niet in een paar woorden uit te leggen, maar grote lijnen zie ik wel.

Allereerst gaat het om een 'systeem', wat inhoudt dat het een complex van oefeningen is, die tijd vragen om in te slijten. Het systeem gaat over de ontwikkeling van de acteur, opdat die in staat gesteld wordt te gaan acteren. Er is niet een enkel ding dat je kunt doen, omdat alles onlosmakelijk met elkaar te maken heeft. Als je stappen overslaat kom je jezelf tegen, omdat dingen dan niet werken. Het is als het bouwen van een huis, het leggen van een fundament. Als het fundament niet goed is zal op een keer het huis onderuit gaan.

Het is ook niet zomaar een serie van oefeningen die samen het systeem maken, geen afvink-lijstje en daarna  ben je klaar. Leren acteren en jezelf in staat brengen om te gaan acteren is een continue proces. Het begint met teruggaan naar wat we gedurende ons leven zijn kwijtgeraakt, of hebben weggestopt omdat we het minder nodig hebben. Het begint met hervinden van de openheid van een kind dat alles in zich opneemt, voor wie de hele wereld een groot speelveld is, voor wie elke ontdekking een feest is. Als kind staan al onze zintuigen open, we ruiken, proeven, horen, zien, voelen en zijn sensitief voor sferen. Een rijkdom die echter overweldigend is voor volwassenen, omdat alles je dan altijd afleid en je hoofd overloopt (overigens is dat voor mensen die HSP -High Sensitive Person- zijn inderdaad vaak te overweldigend, maar dat terzijde). Om jezelf gereed te maken om te kunnen acteren is het nodig die gevoeligheid weer terug te vinden, op een manier dat je het kunt hanteren. Zodat je kunt op elk niveau kunt gaan begrijpen wat je personage doet en waarom, zodat je mee kunt leven, van je personage kunt gaan houden. Alleen dan kan je doen zoals, en niet doen alsof.

Bij elke les die ik geef ga ik zelf ook weer doe het systeem en ik merk dat ik nog lang niet uitgeleerd ben.  In geïmproviseerde scenes en ook tijdens mijn werk als trainingsactrice heb ik er veel aan dat mijn zintuigen meer open zijn gaan staan. Ik merk ook dat het niet altijd makkelijk is als mensen niet op deze manier werken of als er tijdsdruk op een productie zit, waardoor ik de uitdiep-tijd mis. Die heb ik nodig om herhaalbaar geloofwaardig te kunnen spelen. Samen zoeken naar het waarom van het stuk, en hoe jij daar betekenis aan kunt geven. En dat is op zich alweer een systeem...

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod