Stiltes

Uit Acteren is een Vak 25

Tijdens lessen krijgen deelnemers de kans zelf op de vloer te oefenen. Laatst vertelde ik aan een leerling de omstandigheden van de scene. Wie hij was, waar hij was, wat er aan het moment voorafgegaan was en wat er op dit moment aan de hand was. Niets ingewikkelds: je had gister een blind date, iets teveel gedronken en je weet niet meer of je nou je telefoonnummer  of adres hebt gegeven.  Je bent nu thuis. Je zou die ander dolgraag weer zien. 

De hele lesgroep krijgt deze zelfde informatie mee, alles is bij iedereen bekend. Toch gebeurt het dan dan een deelnemer begint met:

"O wat had ik een leuke blind date gister. Wat stom dat ik teveel gedronken heb. Nu weet ik niet of ik hem/haar nog een keer ga zien".

De deelnemer spreekt bijna woordelijk de omstandigheden van de scene hardop uit. Is er een noodzaak? Tegen wie praat hij? Wat wil hij er mee zeggen? 

Meestal gebeurt dit uit een soort verlegenheid met stiltes. Niet weten hoe die in te vullen en dan ga je maar praten. Maar in het echte leven zou je in deze omstandigheden anders doen: halve zinnen, onafgemaakte woorden, handelen, denken (misschien in andere volgorde maar toch). Ik zeg niet dat we in onszelf niet hardop praten, maar dat is toch anders dan wanneer je complete volzinnen gebruikt. We spreken vaak hardop uit wat we denken, en ons denken gaat zo snel dat we de kans niet nemen om de hele zin uit te spreken. Zo werkt het nou eenmaal als we geen toehoorders hebben. En dat laatste is precies wat hier ook aan de hand is. In de les zitten mede leerlingen en onze neiging is om stilte te doorbreken door hen te laten weten wat je aan het doen of denken bent. 

Wat er gebeurt is dat degene die de oefening doet nog niet echt 'in' de situatie is. Hij is eigenlijk de buitenstaander en gebruikt woorden om de situatie, ook al is hij al bekend, uit te leggen. Daarmee te verklaren wat hij doet. 
Voor de kijker onnodige informatie, want die weet het al.

Wat veel krachtiger werkt en waar het in acteren om draait, wordt in het Engels genoemd: SHOW, don't tell. 

Hoe? Denk jezelf in de situatie. Laat alles door je gedachten gaan: Hoe zag die blind date er uit? Hoe klonk de stem? Wat was grappig, waar schrok je, wat verbaasde je? Hoe zag de omgeving er uit? Hoe rook het daar? Welke geluiden hoorde je? Enzovoorts. 
Door daar mee bezig te zijn verplaats je jezelf als vanzelf in de situatie en dan ziet de kijker een wereld aan denken op je gezicht en in je houding. En daarmee laat je eigenlijk alles zien wat nodig is. Omdat het publiek het verhaal van de omstandigheden al kent hoef je niet veel meer dan dit te doen. Publiek vult het wel in, onderschat hen niet. 

Door echt na te gaan denken vul je de stiltes met hele verhalen. Geen woord meer voor nodig. Zijn de omstandigheden te ingewikkeld? Soms helpt het je in een oefening om na te denken over wat je die ochtend ontbeten hebt, of welke boodschappen je straks nog moet doen. Maak het niet te ingewikkeld, maar ga denken! Dat is wat stiltes van je vragen. 

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod