Versus

Uit Acteren is een Vak 23

Tijdens een van mijn speurtochten langs het internet kwam ik een Amerikaanse site tegen die Stanislavski versus Meisner heet. Dat bevreemd me. Niet dat iemand deze grote namen naast in een naam noemt, want dat vind ik logisch. Nee, het woordje "Versus" vind ik vreemd. Dat klinkt namelijk alsof ze contrastrerend aan elkaar zijn. Volgens het woordenboek betekent Versus: 

1) Anti 2) Contra 3) Jegens 4) Tegen 5) Tegen (lat.) 6) Tegenaan 7) Tegenover 8) Tegenover (lat.) 9) Tegenover (latijn)

Het bevreemd me dat dit woord gebruikt wordt omdat het volgens mij niet klopt. Stanislavski is de grondlegger van het systeem van oefeningen, en Meisner heeft daar op verder geborduurd. Net als Adler, Strassberg, Checkov (Michael) en in de daaropvolgende jaren nog heel veel andere acteercoaches. Ivana Chubbuck heeft ook haar eigen vertaling gegeven gebasseerd op het systeem van Stanislavski. Hoe kan je een grondlegger afzetten tegen een volgeling? 
In mijn opinie is het mogelijk het systeem van oefeningen van Stanislavski, want zo zie ik zijn werk, af te zetten tegen bijvoorbeeld Grotowski, of Brecht, tegen Commedia del Arte. Maar tegen iemand die jouw systeem verfijnd heeft?

Meisner heeft geen eigen methode ontwikkelt. Hij heeft zeker wel een (overigens heel interessante) uitwerking gegeven aan het werk van Stanislavski. De volgorde waarin dingen gebeurden zijn dan wel belangrijk. 

In 1931 richtten Lee Strasberg, Clifford Odets, Harold Clurman, Sanford Meisner, Cheryl Crawford The Group Theatre op, nadat zij het werk van Stanislavski in Amerika hadden mogen zien. Ze recruteerden 24 acteurs en gingen met hen aan de slag om zich verder te ontwikkelen in Stanislavski's systeem van oefeningen om de acteur te vormen. Zo werden zij, in navolging van het Moskous theatergezelschap, een groep waar het ensemblewerk voorop stond. Ieder had zijn inbreng in het werken met de oefeningen, en zij hadden als doel om het stijve, ouderwetse acteerspel flink op te schudden. Met hun allereerste productie “The House of Connelly” oogstten ze inderdaad zo'n succes dat er werkelijk een verandering in het acteren in Amerika was ingezet. 

Strasberg, Meisner en later Stella Adler, Uta Hagen, Michael Checkov en meer, allen borduurden ze voort op het werk van Stanislavski, verfijnden, verbeterden en ze kozen hun richting. En hoe je het ook bekijkt, welke methode je ook aanhangt binnen deze stijl: alles is er op gericht om de acteur klaar te stomen om bij zijn uiteindelijke opkomst totaal in het moment te kunnen zijn. Dan zien we de waarachtigheid waar Stanislavski zo'n voorvechter voor was.

Kan je dan Meisner tegen Stanislavski afzetten? Ik denk zeker dat je kunt kijken naar waar overeenkomsten zijn en waar verschillen, die zullen er ook zeker zijn. Maar "versus?" Dan wordt het toch een soort wedstrijd wie 'wint'? Dat kan nooit de bedoeling zijn. Jammer van dat woord. Ik denk sowieso dat in acteren er geen beste of slechtste manier is, er is een manier die voor jou werkt. En daar gaat het om. En om daar achter te komen onderzoek je. Overigens zeggen ze zelf ook op de site dat het niet gaat over een goede of slechte manier. Toch jammer dat ze dan wel voor het woord Versus hebben gekozen. Compared.. vergeleken met... zou denk ik beter op zijn plaats geweest zijn. Maar misschien ben ik dan teveel muggenzifter... 

Wil je zelf op de site kijken? Stanislavski versus Meisner worden hier vergeleken.

Stanislavski zelf zei overigens: "Don't depend slavisly on mine, find your own method." 

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod