De waarde van waardering

Uit Tips en Weetjes over Trainingsacteren 77

Ik kreeg een mail na een training van een heel blije organisator. De training die ik met mijn collega's verzorgd had was gewaardeerd met een 9. Ja dan voel ik me een moment echt blij! Dan hebben we daar iets goeds gedaan. Tenslotte wil je dat in een training de deelnemer gevoed wordt en dat dat passend is bij wat hij of zij nodig heeft en zo'n cijfer lijkt dat dan uit te drukken. Toch ben ik niet onverdeeld positief over cijfermatige beoordelingen. Het geven van een cijfer door cursisten blijft gaan over een individuele beleving van de cursus. Als je er veel aan hebt gehad geef je hoog, was het anders of was er iets aan de hand met een deelnemer (werk of prive), dan kan het zomaar op die dag een laag cijfer worden.

De reden waarom ik hier op kom is omdat ik een tijd geleden van een andere cursus ook cijfermatige waardering ontving en die hield me bezig. Van de 12 deelnemers hadden er 11 boven de 8 gewaardeerd (zelfs een 10 zat er bij), maar 1 persoon waardeerde het met een 5. Het was een anonieme evaluatie, dus wie dat was weet ik niet.

Een 5 haalt het gemiddelde keihard naar beneden. De reden voor de 5 leek het te maken te hebben met verwachtingen vooraf. En ook dat is misschien maar mijn interpretatie.
Verwachtingen vooraf kun je enigszins managen door duidelijkheid te geven over wat je gaat doen. Maar invloed op de uiteindelijke waardering heeft dat niet volledig omdat ook hier een persoonlijke interpretatie van de deelnemer meespeelt.

Het hield me bezig. In gedachte ging ik de training nog eens langs, probeerde ik me de deelnemers voor de geest te halen en vroeg ik me af wie deze deelnemer kon zijn. Het ergerde me dat ik me daar zo druk om bleek te maken, omdat ik mezelf altijd voorhoudt dat de waardering ook maar een moment opname is. En toch...

Het is menselijk en bijna voorspelbaar dat een minder goede reactie van 1 persoon meer binnenkomt dan de heel goede reacties van 11 anderen. Dat heeft te maken met de negativiteitsbias, ook bekend als het negativiteitseffect. Deze cognitieve bias maakt dat, zelfs als ze even intens zijn, dingen van een meer negatieve aard (bijv. onplezierige gedachten, emoties of sociale interacties; schadelijke/traumatische gebeurtenissen) een groter effect op iemands psychologische toestand en processen dan neutrale of positieve dingen. Met andere woorden, iets heel positiefs zal over het algemeen minder invloed hebben op iemands gedrag en cognitie dan iets dat even emotioneel maar negatief is. De negativiteitsbias is binnen veel verschillende domeinen onderzocht, waaronder de vorming van indrukken en algemene evaluaties; aandacht, leren en geheugen; en besluitvorming en risico-overwegingen.
Het waren onder andere Paul Rozin en Edward Royzman die onderzochten waarom negativiteit zoveel meer impact lijkt te hebben dan positiviteit. Het onderzoek heeft in verschillende domeinen plaatsgevonden en de resultaten wijzen op de grotere impact van negatieve berichten al geven de onderzoeker ook aan dat echt bewijs voor hoe dit werkt alleen gevonden kan worden waar feitelijkheden de basis van het onderzoek vormen. Bijvoorbeeld dat iemand iets als koud of warm ervaart, dan is de temperatuur zelf een vast gegeven, alleen hoe het ervaren wordt kan verschillen.

Er is nog veel meer te vertellen over waarom negativiteit een grotere impact lijkt te hebben dan positiviteit. Voor nu helpt het mij om te beseffen dat die 5 niets zegt over mij of over mijn les, maar over dat in dat moment iemand iets op een andere manier heeft ervaren dan de rest. Dat is helemaal prima. Niet altijd kan iedereen overal hetzelfde van vinden. Soms is het juist een kracht als iemand tegen de stroom in durft te gaan. Ik leer ervan bescheiden te blijven. Er valt altijd wel weer verder te sleutelen en te verbeteren. Dat waardeer ik!

Uw gedragsleverancier,