'Opdat' je 'm kunt gebruiken

Uit Acteren is een Vak 54

Als ik lesgeef aan een groep die al langer bij elkaar is, bespreek ik vooraf of er specifieke zaken zijn waar men op wil focussen. Een Zeeuwse amateurvereniging wilde graag hun 100-jarig bestaan vieren met een dagje leren over Stanislavski. Door Corona werd het twee jaar later.
Ik neem je graag mee in de les.

Allereerst: ik kende alleen degene die mij er bij gehaald had. Zij deed deze dag meteen mijn eerste oefening. Ergens in de ruimte had ik mijn telefoon verstopt. De ruimte was voor iedereen nog nieuw omdat ze met elkaar dit grote vakantiehuis hadden gehuurd voor hun viering.
Ik vroeg haar mijn telefoon te zoeken. Als toeschouwer zagen we een oprechte zoektocht.

Omdat acteren ook gaat over kunnen herhalen, legde ik nadat ze m gevonden had de telefoon op dezelfde plek en vroeg haar opnieuw hem te gaan zoeken. Toen ze 'm gevonden had vroeg ik haar of ze gezocht had. Mijn vraag verwarde haar. Met de groep bespraken welke dingen anders waren dan de eerst zoektocht toen ze het echt nog niet wist. Dat zat 'm in hier en daar veel zorgvuldiger zijn, op andere plekken juist niet. Het leek soms dat de plek waar hij lag vermeden moest worden.
Ze erkende dat het zoeken niet zozeer gericht meer was op het vinden, maar op het nog niet vinden. En dat kan voor de kijker een essentieel verschil maken.

Alhoewel ze het er als zoeken uit liet zien, was het zoeken minder realistisch dan de eerste keer.
Toch moet je, als je in een stuk speelt, misschien wel 100 voorstellingen lang elke actie er waarachtig uit laten zien. Terwijl je door je repetities en langere speeltijd al lang weet wat gaat gebeuren, waar alles staat, hoe lang dingen duren, wie wat gaat zeggen. Het is dan geen sinecure om dat allemaal keer op keer te vergeten en 'vers' in de scene te stappen

Om te voorkomen dat je in deze oefening de telefoon gaat zoeken omdat 'de juf het zegt', kan je jezelf een reden geven om hem te VINDEN. Immers alles gaat verder na de actie. Zelfs na ze leefde nog lang en gelukkig is er nog een heel verhaal te vertellen.

Met een reden om iets te vinden wordt de zoektocht opnieuw waarachtig. Omdat je focus niet is op het zoeken, maar je gedachten zijn bij de noodzaak om de telefoon te gaan gebruiken. Hoe sterker die noodzaak, hoe groter je drive wordt om hem te vinden.

Belangrijkste inzicht van deze oefening is dat wat je ook doet op toneel, als er geen reden is om het te doen, wordt het een lege handeling. Vind dus altijd jouw eigen reden om de handeling te doen. En dat is nooit om de handeling zelf te doen! Waarom zoek je? "Ik wil hem vinden opdat ik kan bellen naar...". Hoe belangrijker de reden vanaf 'opdat', hoe krachtiger je zult proberen het voor elkaar te krijgen. Want het gaat niet om het zoeken, maar om de reden waarom je wilt vinden!

In komende nieuwsbrieven ga ik in op ander oefeningen die ik aan de orde laat komen, en hoop ik dat je de waarde ervan meeneemt.

Mooi toch?

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod