Zuiverheid in je reacties

Uit Acteren is een Vak 7 29

In de serie lessen over werken met de techniek van Stanislavski gaat het vooral over zoeken naar hoe we de dingen 'normaal gesproken' doen.  

Tijdens de lessen spelen we met alledaagse handelingen. Hoe eet je eigenlijk je ontbijt, hoe doe je een deur open of dicht, hoe reageer je op onverwachte dingen. Daar gaat het onderzoek over waar een acteur leert zich te bekwamen in het vak. 

Door de handelingen te analyseren, je bewust te worden van welke bewegingen je maakt, hoe je een vork vasthoudt, hoe snel het eten van een maaltijd gaat, leer je zuiverder in al je handelingen te worden. En dat helpt je om je karakter dit met meer precisie te laten doen. Die zuiverheid in alles wat je doet vind ik belangrijk. Dat het niet altijd zo eenvoudig is merk ik vaak in de lessen. 

Als een cursist een oefening doet gebeurt er veel tegelijk. Er spelen zich allerlei denkprocessen af omdat we als mens "het graag goed doen". Weten we genoeg hoe de oefening is bedoeld? Doe ik het goed? Kloppen de handelingen die ik doe? Ga ik te snel of te langzaam? We analyseren ons soms suf als we iets tijdens een les, (lees: voor een groep) moeten doen. Snappen de andere cursisten wel wat ik aan het doen ben? Moet ik meer doen om dit duidelijk te maken? Hoe kijk ik? Enz. 
Het zijn allemaal afleidende gedachten van de handeling zelf. En al die afleidende gedachtes maken dat de oefening bijna gedoemd is onzuiver te zijn. 
Een voorbeeld:

Een cursist loopt door de ruimte alsof het zijn eigen huis is. Terwijl hij rondloopt zegt hij: "Hm, wat ga ik doen? Ik ga even naar de keuken, zal ik koffie of thee gaan drinken?? Koffie. Ik loop door de gang. Ah, de keuken." 

Alles wat hij zegt is overbodig. Hij zegt zijn tekst om aan ons (zijn publiek) duidelijk te maken waar hij is, wat hij aan het doen is en wat hij daarover zegt te denken. Maar hij denkt dat niet! Hij denkt aan wat hij moet doen om aan ons duidelijk te maken wat hij aan het doen is. 

Ik heb hem gevraagde dezelfde route nogmaals te doen, en nu te denken aan zijn ontbijt van die ochtend. Wat at hij, waar at hij dat, hoe voelde hij zich, hoe laat was het, welke temperatuur was het, enz. Allemaal gedachtes die niet gaan over dat wat hij op dit moment moest doen. Het gevolg was dat de loop van de "kamer" naar de "keuken" er veel natuurlijker uitzag. We zagen iemand in gedachten door zijn huis lopen. Elke stap was geloofwaardig, elke handeling klopte. Waarom? Omdat hij niet nadacht over de oefening maar zijn gedachten verplaatste naar een ander moment. 

Door niet bezig te zijn met hoe hij handelingen moest doen werden de handelingen vanzelfsprekender. Elke stap en handelingen had hij in het echte leven namelijk al heel vaak gedaan zonder er over na te denken. Dat automatisme is iets waar we tijdens oefeningen niet altijd vanzelfsprekend op vertrouwen. Tijdens de lessen probeer ik cursisten er in te trainen om dat wel op zichzelf te veroveren. Hoe meer je kunt loslaten dat je iets 'moet' in een oefening, hoe meer je leert om de handeling te laten ontstaan. Het gevolg is dat de uiteindelijke handeling zuiverder wordt. 

Een boeiend proces!

Dingen die ik leer probeer ik ook in mijn lessen in te zetten. Meer weten over mijn lessen? Ga naar workshops en trainingen op mijn website voor een overzicht van het hele aanbod.